बाल कथा : ससा आणि कासवाची गोष्ट- मेहनत, धैर्य आणि गर्व यांच्यातील महत्त्वाची शर्यत | Children's Stories Marathi : Rabbit and tortoise
ससा आणि कासव: जंगलातील दोन मित्र
एका घनदाट जंगलात, जिथं उंचच उंच डोंगर आकाशाला भिडू पाहत होते, झऱ्यांमधून मधुर संगीत वाहत होतं आणि झाडांच्या पानांवर सोनेरी सूर्यकिरणांची नक्षी उमटत होती – अशा निसर्गमय जागेत सर्व प्राणी आनंदाने राहत होते. त्या जंगलात दोन अतिशय वेगळ्या स्वभावाचे प्राणी राहत होते – एक ससा आणि एक कासव. ससा वेगवान, चंचल आणि उत्साही होता, तर कासव शांत, संयमी आणि स्थिर मनाचा.
ससा रोज सकाळी उठल्यावर अरण्यातल्या पसरलेल्या वाटांवर वेगाने धावत निघायचा. उड्या मारत, फुलपाखरांशी खेळत, वाऱ्याच्या तालावर नाचत तो आपला दिवस उत्साहात सुरू करायचा.
कासव मात्र संथपणे चालत, झाडांच्या सावलीत विसावत आणि झऱ्याच्या काठावर शांतपणे विचार करत आपला दिवस घालवायचा. त्याला कोणताही गोंधळ, घाई, किंवा धावपळ नकोशी वाटायची.
एका सकाळी, नेहमीसारखा ससा झऱ्याकडे पाणी प्यायला गेला. झऱ्याच्या काठावर बसलेला कासव त्याला दिसला. तो झऱ्याच्या काठावर बसून शांतपणे झऱ्यात पडणाऱ्या पानांचं निरीक्षण करत होता. ससा त्याला पाहून हसला. "अरे, तू इतका संथ चालतोस! तु कधी पोचायचंय कोण जाणे!" असं म्हणून तो हसला. पण कासव मात्र काही बोलला नाही.फक्त हलकं हसला, त्याच्या त्या हास्यात ना राग होता, ना टोमणा — फक्त शांती होती.
पुढच्या काही दिवसांत ससा आणि कासव यांची भेट वारंवार होऊ लागली. सुरुवातीला ससा नेहमीसारखाच कासवाची चेष्टा करत असे, पण हळूहळू त्याला कासवाचा शांतपणा आणि शांत मनाने जगण्याची सवय खूप आवडू लागली.
एक दिवस ससा थांबून त्याला विचारलं, "तू इतका शांत कसा राहतोस? मी तर दिवसभर धावत असतो!"
कासव हसून म्हणाला, "कारण मी प्रत्येक क्षण मनापासून जगतो. तू कधी निवांत बसून सूर्यास्त पाहिलाय का?" हे ऐकून ससा क्षणभर गप्प झाला. त्याच्या चंचल मनात काहीतरी स्थिर झाल्यासारखं वाटलं.
या छोट्या संवादांमधून दोघांमध्ये एक वेगळीच मैत्री निर्माण झाली. वेगळ्या स्वभावांचे असूनही त्यांचं नातं घट्ट होऊ लागलं. सशाला कासवाकडून संयम शिकायला मिळत होता, तर कासवाला सशाकडून जीवनातील उत्साह अनुभवायला मिळत होता. कधी ससा कासवासाठी गोड फळं घेऊन यायचा, तर कासव सशासाठी सुंदर गाथा सांगायचा. त्या जंगलात, जिथे वेग आणि शांतता एकत्र नांदत होती, तिथे ही वेगळी मैत्री हळूहळू फुलत होती.
त्यांच्या मैत्रीची ही केवळ सुरुवात होती – एका अशा सुंदर शर्यतीच्या दिशेने, जिथे स्वभाव, गर्व, संयम आणि जिद्द यांची खरी कसोटी लागणार होती. पण त्या आधीच, त्यांच्या मैत्रीचं नातं जंगलातल्या सगळ्या प्राण्यांसाठी विश्वास आणि आपुलकीचं एक जिवंत प्रतीक बनलं होतं.
सशाचा गर्व आणि कासवाचे धैर्य
जंगलातील प्रत्येक प्राणी सशाच्या जलद पळण्याच्या कौशल्याने थक्क झाले होते. तो जेव्हा धावत असे, तेव्हा जणू एखादी सावली क्षणभर डोळ्यांसमोरून सरकत गेल्यासारखी भासायची. ससा स्वतःलाही खूप हुशार समजायचा. त्याला वाटायचं की या जंगलात कोणीच त्याच्याशी स्पर्धा करू शकणार नाही.
दुसरीकडे, कासव होता – शांत, संयमी आणि खूपच हळूहळू चालणारा. त्याला धावण्यात रस नव्हता, पण त्याला आपली मर्यादा आणि क्षमता यांची जाणीव होती. तो कधीच कोणाशी तुलना करत नसे. तो म्हणायचा, “प्रत्येक प्राणी वेगळा असतो. फक्त वेगानेच यश मिळतं असं नाही.”
एक दिवस, ससा आणि कासव एका डोंगराच्या कडेलगत चालत होते. सशाने हसून विचारले, “अरे कासवा, तुला कंटाळा नाही येत का एवढं हळू चालायला? मला तर झोप लागेल तुझ्या वेगामुळे!”
कासव हसत म्हणाला, “मी माझ्या गतीने चालतो, पण माझं ध्येय गाठल्याशिवाय थांबत नाही.”
सशाला हसू आलं. “ध्येय? तू माझ्याशी शर्यत लावशील का? म्हणजे तुला कळेल की मी किती वेगवान आहे!”
कासवाने डोळे मिटून थोडा वेळ विचार केला. त्याला माहीत होतं की ससा किती जलद आहे. पण त्याच वेळी, ससा आपल्या क्षमतेवर इतका गर्व करत होता की सगळं काही तो खूपच सहज आणि सोपं समजत होता — हे कासवाने ओळखलं होतं. त्याने शांतपणे उत्तर दिलं, “हो, मी तयार आहे. आपण उद्या सकाळी वडाच्या झाडापर्यंत धावूया.”
ससा थक्क झाला. “तू शर्यत लावणार? चला मग, सगळ्या जंगलाला आमच्या स्पर्धेबद्दल सांगूया!”
रात्री जंगलात चर्चा रंगली होती. माकड, हत्ती, मोर, वाघ, सर्व प्राणी एकाच गोष्टीवर बोलत होते — “कासव आणि सशाची शर्यत!” सगळ्यांनाच वाटत होतं की कासवाचं धाडस थोडं मूर्खपणाचं आहे.
पण कासवाचा चेहरा शांत होता. त्याने ना काही गाजावाजा केला, ना कोणताही आव आणला. त्याच्या डोळ्यांत एक शांत, पण ठाम आत्मविश्वास दिसत होता — जणू मनात काही ठरवूनच तो पुढे जात होता.
सशाने मात्र सगळीकडे मोठमोठ्या गोष्टी केल्या. “मी १० पावलांत पुढे जाईन. कासव अजून पहिलं पाऊलही टाकणार नाही.” तो गर्वात म्हणाला, “मी वाटेत थांबून फळंही खाईन, पण तरीही मी जिंकेन.”
शर्यतीच्या आदल्या रात्री ससा झोपतानाही हसत होता. 'उद्या हा कासव माझ्या धुळीत मिळेल!' असं तो म्हणत होता. पण एक गोष्ट त्याच्या लक्षात आली नव्हती — कासव झपाट्याने धावत नसेल, तरी त्याचं मन खंबीर आणि स्थिर होतं. त्याला माहीत होतं की गर्व आणि अति आत्मविश्वास हे यशाचे खरे शत्रू असतात.
त्याच धैर्यावर त्याने पुढील सकाळी पावले उचलायला सुरुवात केली. प्रत्येक टप्पा त्याने आत्मविश्वासाने पार केला. कारण त्याला माहित होतं — शर्यत धावण्याची नाही, तर पूर्ण करण्याची असते.
जंगलात झालेली चर्चा आणि सशाचा गर्व
ससा आणि कासव यांच्या शर्यतीची बातमी क्षणभरात संपूर्ण जंगलभर पसरली. वाऱ्याच्या वेगाने झाडांवर बसलेल्या पक्ष्यांनी ही बातमी एका झाडावरून दुसऱ्या झाडावर नेली. माकडांनी तर झाडांच्या फांद्यांवर उड्या मारत जोरदार गोंधळ घातला – "काय! कासव आणि सशाची शर्यत? हे तर धमाल होईल!"
माळरानावर बसलेला हत्ती गंभीरपणे विचार करत होता. “हे खरंच होऊ शकतं का? कासव सशाशी स्पर्धा करतोय? यामागे काहीतरी विचार असेलच.” पण मोराने खळखळून हसत उत्तर दिलं, “अरे हत्ती, कधी कधी शहाणेही वेडे होतात म्हणतात ना? हाहाहा!”
ससा मात्र या सर्व चर्चेने आणखीनच फुगला होता. तो जंगलभर मिरवत होता, जणू काही आधीच स्पर्धा जिंकून आला होता. सगळ्या प्राण्यांना तो मोठमोठ्यानं सांगत होता, “तुम्ही बघाच, कासव कशा प्रकारे हरतो ते!” काही वेळा तर तो हसत म्हणायचा, “मी वाटेत एक झोप घेईन, तरीही मी जिंकेन.”
त्याचं ते फुगीर वागणं सगळ्यांना स्पष्ट जाणवत होतं. कासव मात्र शांत होता. तो झऱ्याच्या काठावर बसून स्वतःशी संवाद करत होता – “ही शर्यत माझ्या संयमाची परीक्षा आहे. मला कोणालाही हरवायचं नाहीय, फक्त स्वतःला सिद्ध करायचंय.”
जंगलातील काही लहान प्राणी – कासवाला ओळखणारे, त्याचं मन जाणणारे – त्याला प्रोत्साहन देत होते. एक वाकडा पोपट जवळ आला आणि म्हणाला, “तू हळू आहेस, पण तू थांबत नाहीस. हेच तुझं बल आहे.”
दुसऱ्या दिवशी सकाळी, जंगलातील सर्व प्राणी एकत्र जमले. स्पर्धेचा मार्ग आखण्यात आला होता. सशाच्या चेहऱ्यावर गर्वाचं हास्य होतं, तर कासवाच्या डोळ्यांत होती एक न बोललेली जिद्द. सर्व जण उत्सुकतेनं वाट पाहत होते — एक वेगाचा राजा आणि एक संयमाचा शिल्पकार यांच्यातील ऐतिहासिक स्पर्धा सुरु होणार होती.
शर्यतीचा प्रस्ताव – कासवाचा ठाम निर्धार
जंगलात जेव्हा सशाने कासवाची खिल्ली उडवली आणि सगळे प्राणी हसले, तेव्हा कासवाच्या डोळ्यांत एक चमक दिसली. त्याचं मन दुखावलं होतं, पण त्याने रागाने नव्हे तर शांतपणे विचार केला – "या गर्विष्ठ सशाला एक धडा शिकवायला हवा." कासवाने स्वतःशीच ठाम निर्धार केला की आता काहीतरी वेगळं करायचं.
दुसऱ्या दिवशी सकाळी, जंगलात एक विशेष सभा बोलावण्यात आली. वडाच्या मोठ्या झाडाखाली सगळे प्राणी जमले होते – हत्ती, सिह, हरणं, माकडं, खारूताई आणि अर्थातच ससा. सभा सुरळीत सुरू झाली आणि थोड्या वेळात कासव पुढे आला. सर्वांच्या नजर त्या शांत, पण ठाम चेहऱ्याकडे वळल्या.
कासव शांतपणे बोलू लागला, "मित्रांनो, काल सशाने माझा अपमान केला. त्याला वाटतं की मी काहीच करू शकत नाही. पण मी आज एक प्रस्ताव ठेवतो – सशासोबत एक शर्यत!"
हे ऐकताच जंगलभर कुजबुज सुरू झाली. माकड उड्या मारू लागलं, हरणं डोळे मोठे करून पाहू लागली, खारूताई दात ओठांत चावत होती. त्यांना वाटलं, "हे कासव वेडं झालंय का काय?"
ससा मोठ्याने हसला. "शर्यत? तू? माझ्याशी?" तो म्हणाला. “अरे तुला एखादा वटवाघूळ सुद्धा सहज हरवेल! तू माझ्याशी शर्यत लावणार? हा तर विनोद आहे!”
पण कासव खंबीर होता. त्याने गंभीर आवाजात उत्तर दिलं, "हो! मला माहित आहे मी हळू आहे, पण माझ्यावर माझा पूर्ण विश्वास आहे. शर्यतीत गतीपेक्षा चिकाटी आणि ध्येयावर लक्ष केंद्रीत असणं अधिक महत्त्वाचं असतं."
हत्तीने दोघांकडे पाहिलं आणि शांत आवाजात म्हटलं, "शांत व्हा! जर कासव शर्यतीचा प्रस्ताव देत असेल, तर तो नक्कीच विचारपूर्वक घेतलेला निर्णय आहे. आपण ही शर्यत मान्य करून त्यांना संधी द्यायला हवी."
सिंह, जंगलाचा राजा, पुढे आला. त्याने आपला आवाज गरजवला, "माझ्या जंगलात कोणाचाही अपमान होणार नाही. प्रत्येक प्राणी समान आहे. कासवाची इच्छा असल्यास ही शर्यत नक्कीच होईल आणि मीच या शर्यतीचा न्यायाधीश असेन!"
शर्यतीचा दिवस ठरवण्यात आला — पुढच्या रविवारी, सकाळी. मार्गही ठरला – जंगलाच्या मधोमध असलेल्या नदीच्या काठावरून वडाच्या झाडापर्यंत.
कासव त्या दिवशी खूप समाधानी होता. त्याला माहिती होतं की ही शर्यत त्याच्यासाठी केवळ स्पर्धा नाही, तर आत्मविश्वासाचं प्रतीक आहे. तो हरला तरी चालेल, पण स्वतःवरचा विश्वास हरवू नये हे त्याचं ध्येय होतं.
ससा मात्र अजूनही हा सगळा प्रकार मजेशीर समजत होता. "मी एका पायावर उभा राहूनही याला हरवू शकतो!" तो आपल्या मित्रांना सांगत होता.
पण कासव शांत होता. तो फक्त स्वतःशीच म्हणत होता, "मी माझ्या मार्गावर चालत राहीन. परिणाम काहीही असो, माझा प्रयत्न प्रामाणिक असेल."
शर्यतीची तयारी – सगळे जंगल एकत्र
शर्यतीची घोषणा झाल्यावर जंगलात उत्साहाची लाट उसळली. ही केवळ एक शर्यत नव्हती, तर जंगलातली सर्वात अनोखी आणि चर्चेची स्पर्धा ठरणार होती. सर्व प्राणी ही स्पर्धा प्रत्यक्ष पाहण्यासाठी आतुर झाले होते. एका बाजूला जलद आणि गर्विष्ठ ससा, तर दुसऱ्या बाजूला शांत, संयमी आणि हळूहळू चालणारा कासव. हे लढत पाहणं म्हणजे जंगलासाठी एखाद्या सणासारखं होतं.
माकडांचं काम होतं – शर्यतीचा मार्ग सजवण्याचं. त्यांनी झाडांवर रंगीबेरंगी कागदांच्या पताका लावल्या. फुलांनी मार्गाची सजावट केली. खारूताई जमेल तशी फुलं, फांद्या आणि पानं गोळा करत होती. त्यांचं उत्साह पाहून सगळं जंगल हास्याने भरून गेलं होतं.
हत्तींनी आणि गेंड्यांनी मार्ग मोकळा केला. झाडांच्या फांद्या बाजूला केल्या, काटेरी झुडपं हटवली आणि वाट चकचकीत केली. वाघ आणि सिंहांनी त्यावर लक्ष ठेवण्याचं काम स्वीकारलं, कारण ही शर्यत पूर्ण प्रामाणिकपणे पार पडावी हे सगळ्यांना महत्त्वाचं वाटत होतं.
मोरे आणि हरणं उंच टेकड्यांवरून जोरात घोषणा करत होते – “रविवारी सकाळी शर्यतीसाठी जमवा!” मोरांनी आपली पिसं फुलवली आणि ताल धरला. जंगलात सणाचं वातावरण निर्माण झालं.
त्या दरम्यान, ससा मात्र मस्तपैकी आळसात दिवस घालवत होता. "मला कसली तयारी करायची? माझा वेगच पुरेसा आहे," असं म्हणत तो वेळ घालवत होता. कधी गाजरं खात होता, तर कधी लिंबाच्या झाडाखाली झोप घेत होता. त्याला खात्री होती की कासव काहीच करु शकणार नाही.
पण कासव? तो शांतपणे आपल्या पावलांची तयारी करत होता. त्याने एका अनुभवी कासवाजवळ जाऊन मार्गदर्शन घेतलं. "हळूहळू, पण सातत्याने चाल. थांबू नकोस. फक्त लक्ष नेहमी ध्येयावर ठेव," असा सल्ला त्याला मिळाला. त्याने आपला मार्ग नीट पाहून घेतला, अडचणी कुठे येतील याचा अभ्यास केला आणि मनोबल वाढवायला सुरुवात केली.
लहान प्राण्यांनाही या शर्यतीची खूप उत्सुकता होती. खारूताई, कासवाचे मित्र झाडांवर चढून सगळं पाहत होते. काहींनी फळं आणून कासवाला दिली आणि प्रेमाने म्हणाले, “तूच आमचा नायक आहेस. तू हरलास तरी आम्हाला फरक पडणार नाही, तू प्रयत्न करतोय, हेच सर्वांत मोठं आहे!”
जंगलातील शिक्षिका असलेल्या माकड मावशीने मुलांना शिकवलं – “ही स्पर्धा केवळ वेगाची नाही, ही चिकाटी, आत्मविश्वास आणि एकमेकांबद्दलच्या आदराची आहे.”
जसजसा दिवस जवळ येऊ लागला, तसतसं सगळं जंगल एकत्र येऊ लागलं. कुणी झेंडे बनवत होतं, कुणी बॅनर लावत होतं – ‘ससा विरुद्ध कासव – जंगलातील महाशर्यत!’
रविवारी सकाळी उगवत्या सूर्यप्रकाशात शर्यतीचा मार्ग स्वच्छ आणि रंगीबेरंगी दिसत होता. प्रत्येक प्राणी आपल्या जागेवर बसून तयारी करत होता. आज जंगलात कुणीतरी नवीन इतिहास घडवणार होता.
शर्यत सुरु – सशाचा आत्मविश्वास आणि कासवाचा संयम
रविवारी सकाळी जंगल एक वेगळाच उत्सव साजरा करत होतं. सूर्याची कोवळी किरणं जंगलावर पडत होती आणि पक्ष्यांच्या किलबिलाटात आनंद भरून राहिला होता. झाडांवर रंगीबेरंगी झेंडे फडकत होते. प्राणी आपापल्या जागा घेऊन बसले होते. झाडांवर, खडकांवर, काही उंच टेकाडांवर प्रेक्षकांसाठी जागा बनवली होती. प्रत्येकाच्या चेहऱ्यावर उत्सुकता स्पष्ट दिसत होती – आज कासव आणि सशामधली मोठी शर्यत सुरू होणार होती.
शर्यतीसाठी ठरलेलं प्रारंभ बिंदू होतं – वडाच्या झाडाजवळील एक छोटीशी टेकडी. तिथे जंगलाचा राजा सिंह आणि मोठा हत्ती उभे होते, जे आज न्यायाधीशांची भूमिका निभावणार होते.
ससा पुढे आला. त्याच्या चालण्यात आत्मविश्वास ओसंडून वाहत होता. त्याने एक मोठा उडी घेतली आणि शर्यतीच्या लाईनवर उभा राहिला. "आज मी इतिहास घडवणार," तो आपल्या मनाशी म्हणाला. "हा कासव म्हणजे माझ्यासाठी काहीच नाही."
कासव मात्र हळूहळू पुढे आला. त्याचं शरीर जड होतं, पण मन खूपच हलकं. त्याच्या डोळ्यांत घबराट नव्हती, उलट एक संयम आणि शांत आत्मविश्वास दिसत होता. "मी हळूहळू चालीन, पण थांबणार नाही," तो स्वतःशीच बोलत होता.
सिंहाने मोठ्याने गर्जना केली, "शर्यतीचा प्रारंभ आता होईल! सगळे शांत!"
हत्तीने आपला मोठा खांब उंच उचलला आणि जोरात खाली आपटलं – थडाक! आणि शर्यत सुरू झाली!
ससा वाऱ्याच्या वेगाने धावू लागला. एक क्षणातच तो प्रेक्षकांच्या नजरेपासून दूर झाला. झाडं, दगड, उंचवाटा – काहीच त्याला अडवत नव्हतं. तो प्रत्येक उडीत पुढे जात होता. त्याला वाटत होतं, "मी तर लगेच पोहोचेन. हे तर फारच सोपं आहे!"
कासव मात्र पावलोपावली सावकाश चालू लागला. एकेक पाय पुढे टाकत, तो शांतपणे वाट कापत होता. त्याच्या प्रत्येक श्वासात एक स्थिरता होती. आज त्याने स्वतःवर विश्वास ठेवला होता – आणि त्याचाच तो विजय मानत होता.
जंगलातले प्राणी सशाच्या वेगावर थक्क झाले. "हा तर काही क्षणांतच पोहोचेल!" अशी कुजबुज सुरू झाली. पण काही जण कासवाच्या चिकाटीचं कौतुक करत होते. "हळू का असेना, पण हा थांबत नाही," खारूताई म्हणाली.
ससा पुढे एका मोठ्या आंब्याच्या झाडाखाली पोहोचला. तिथे गार सावली आणि गार वाऱ्याची थोडी झुळूक वाहत होती. त्याला वाटलं, "हा कासव तर अजून खूप मागे असेल. थोडं झोप घेतो, तरी काही बिघडत नाही?" आणि तो तिथेच आडवा झाला.
दुसरीकडे, कासव प्रत्येक टप्पा पार करत होता. त्याला थोडा दम लागला होता, पण त्याचं ध्येय डोळ्यांसमोर होतं – अंतिम बिंदू. त्याच्या मनात कुठेही स्पर्धा जिंकण्याची घाई नव्हती, पण पूर्ण करण्याची ताकद होती.
प्रेक्षक शांत झाले होते. आता खरा नाट्यपूर्ण क्षण जवळ येत होता…
सशाची विश्रांती – गर्वाचा खेळ
सशाचा वेग इतका प्रचंड होता की काही क्षणांतच तो जंगलातल्या सर्व प्रेक्षकांना दिसेनासा झाला. एका वळणावर, आंब्याच्या झाडाखाली त्याला एक थंड सावलीची जागा दिसली. वाऱ्याच्या गार झुळुकीत ते झाड इतकं आल्हाददायक वाटत होतं की त्याने थोडा वेळ थांबायचं ठरवलं.
ससा मनात म्हणाला, "हा कासव अजून खूप मागे आहे. मी झोपलो तरी मला कुठे हरायचंय? थोडा डोळा लागला तर काही बिघडत नाही." त्याला स्वतःच्या वेगावर इतका गर्व झाला होता की त्याला वाटत होतं, ‘जगात मला हरवण्याची ताकद कुणाच्यातच नाही!’
तो झाडाखाली बसला, डोळे मिटले. गार वारा आणि निवांत वातावरणामुळे त्याला डुलकी लागली आणि काही क्षणांतच तो गाढ झोपला.
दुसरीकडे, कासवाने सशाला कुठेच दिसले नाही म्हणून अंदाज बांधला – “तो कदाचित पुढे गेला असावा, किंवा थांबलेला असेल. पण मला माझं काम करत राहायचं आहे.” कासव न थांबता, एका पायावर दुसरा पाय टाकत, दम लागलेला असतानाही शांतपणे पुढे चालत राहिला.
जंगलातील काही प्राणी जे शर्यत पाहत नव्हते, त्यांनी वाटेत सशाला झोपलेलं पाहिलं. एका वाघिणीने डोळे विस्फारून पाहिलं आणि म्हणाली, “हा ससा किती निष्काळजी वाटतो! अजून शर्यत संपलीच नाही आणि याने विश्रांती घेण्याचा निर्णय घेतलाय!”
एका शहाण्या कावळ्याने वरून पाहिलं आणि हलकंसं हसत म्हणाला, “गर्व आणि आळस यांची जोडी अशाच पद्धतीने पराभवाच्या वाटेवर नेत असते.”
ससा झोपेत असतानाच त्याच्या मनात स्वप्नं फिरत होती. त्याने स्वप्नात स्वतःला अंतिम बिंदूवर उभं पाहिलं, प्रेक्षक टाळ्या वाजवत आहेत, कासव अजून वाटेत आहे आणि सिंह त्याच्या डोक्यावर जयघोष करत आहे – “सशा, तू आमचा विजेता!”
त्याच्या चेहऱ्यावर स्मित होतं. पण त्या स्वप्नांत रमून तो वास्तवच विसरून गेला होता.
दरम्यान, कासव हळूहळू पुढे चालतच होतं. त्याच्या चालण्यात थकवा स्पष्ट दिसत होता, पण त्याने एकही थांबा घेतला नाही. वाटेत त्याला झाडांचे काटे लागले, चिखलाचे तळे पार करावे लागले, पण त्याने कधीही हार मानली नाही.
शेवटी, कासव त्या झाडाजवळ पोहोचला, जिथे ससा गाढ झोपलेला होता. त्याने त्याच्याकडे पाहिलं, एक क्षण थांबला आणि मनात म्हणाला, “स्पर्धा ही वेगावर जितकी अवलंबून असते, तितकीच ती चिकाटीवर आणि समजूतदारपणावर देखील असते.”
कासव तिथून पुढे निघाला.
थोड्याच वेळात सूर्य डोक्यावर आला. झाडाखालील थंडी आता गरमीनं भरून गेली होती. ससा झोपेतून उठला, डोळे चोळत वर पाहिलं आणि मग घाबरत म्हणाला, “किती वाजले? तो कासव कुठे आहे?”
त्याच्या डोळ्यांत घाबरलेपण झळकू लागलं… आणि एक क्षणात त्याला कळलं – तो खूप वेळ झोपून गेला आहे.
कासवाची जिद्द – प्रत्येक पावलामागे यश
सशाच्या गाढ झोपेचा फायदा कासवाने अत्यंत शहाणपणाने आणि संयमाने घेतला, हे त्याच्या प्रत्येक कृतीतून स्पष्ट दिसून येत होतं. कासव फक्त चालत नव्हतं, तर प्रत्येक पावलामागे स्वतःच्या मनाशी विचार करत होता – "मी सशासारखा वेगवान नाही, पण मी थांबत नाही, चुकत नाही आणि गर्व करत नाही. हीच माझी खरी ताकद आहे."
प्रत्येक झाड, खड्डा, वळण – हे सगळं पार करताना त्याला थोडा थकवा जाणवत होता, पण त्याच्या मनात मात्र एक विचलित न होणारी जिद्द होती. तो हळूहळू, सावधपणे, पण न थांबता तो पुढेच चालत राहिला.
त्याला माहीत होतं – शर्यत संपलेली नाही आणि तोपर्यंत, एकही क्षण वाया घालवायचा नाही.
एक क्षण असा आला की त्याचे पाय चिखलात अडकले. काही वेळ त्याने धडपड केली, पण अखेर स्वतःच्या जिद्दीच्या जोरावर तो चिखलातून बाहेर पडला. लांबून पाहणारे प्राणी आता त्याच्याकडे लक्ष देऊ लागले.
एका वयस्कर हत्तीने लांबून पाहिलं आणि आपल्या नातवाला सांगितलं, "बघ रे, कासव शिकवतंय – जिथं जिद्द आणि सातत्य असतं, तिथं कुठलीही स्पर्धा जिंकता येते."
कासव जरी दमला होता, तरी त्याच्या चेहऱ्यावर चिंता नव्हती. पप्रत्येक टप्प्यावर त्याने आत्मविश्वासाने एक एक पाऊल टाकलं. जणू तो स्वतःला म्हणत होता – "थांबू नकोस. तू इथवर आलास म्हणजे तू शेवटपर्यंत जाऊ शकतोस."
जंगलातील काही पक्षी त्याच्या डोक्यावरून उडताना एकमेकांना सांगत होते, "हा कासव खरोखरच वेगळा आहे. ज्या जागी लोक हार मानतात, तिथे याची सुरुवात होते."
प्रेक्षक प्राण्यांमध्ये एक वेगळीच भावना उमटली.जे आधी हसले होते, ते आता त्याचं मनापासून कौतुक करत होते.
शेवटी, दूरवर शर्यतीचा अंतिम टप्पा दिसू लागला. कासवाने थोडा वेग वाढवला, पण तो अजिबात गोंधळला नाही. त्याचा चेहरा तितकाच शांत आणि स्थिर होता – जसा सुरुवातीला होता.
“मी हे करू शकतो” या विचारावर त्याचा ठाम विश्वास होता.
त्याच क्षणी, मागे झोपेतून जागा झालेला ससा धावतच त्याच्या दिशेने येत होता. त्याच्या पावलांमध्ये घाई होती, चेहऱ्यावर घबराट होती. पण कासवाने मागे न पाहता, आपली गती कायम ठेवली.
प्रेक्षकांना एक क्षण वाटलं की ससा पुन्हा एकदा बाजी मारेल, पण त्याच वेळी कासवाने अंतिम रेषा पार केली.
तो ओरडला नाही, उडी मारली नाही. पण त्याने स्वतःवर विजय मिळवला होता – आणि तेच त्याचं खरं यश होतं.
सशाची जाग – अंतीची शर्यत
गाढ झोपेतून उठताना ससा थोडा गोंधळलेला होता. आकाशात सूर्य डोक्यावर चमकत होता आणि हवेत उन्हाची झळाळी होती. त्याने डोळे चोळत आजूबाजूला पाहिलं — झाडाखाली अजूनही शांतता होती, पण त्याच्या मनात अचानक धडधड सुरू झाली. त्याला लक्षात आलं — “मी खूप वेळ झोपून गेलोय!”
ससा ताडकन उभा राहिला. त्याच्या चेहऱ्यावर भीती आणि पश्चात्ताप स्पष्ट दिसत होते. "कासव कुठे आहे? आणि शर्यत?"
क्षणाचाही विलंब न करता तो धावत निघाला. झाडं, वळणं, चिखल, सगळं तो क्षणार्धात मागे टाकत होता. त्याचं ध्येय फक्त एकच — शर्यत जिंकायची.
धावताना त्याच्या मनात विचारांची गर्दी झाली होती. "माझी ही चूक... मी इतका आत्मविश्वास बाळगला की सगळं बिघडलं. कासवाला कमी लेखणं किती चुकीचं होतं! त्याचा वेग नाही, पण त्याची चिकाटी... तीच खरी शर्यतीत उपयोगी ठरते!"
त्याच्या पावलांमधली घाई आता फक्त जिंकण्यासाठी नव्हती, तर स्वतःच्या गर्वावर मात करण्यासाठी होती.
शर्यतीचा अंतिम टप्पा जवळ आला. सशाने दूरवर पाहिलं… आणि एक आश्चर्यकारक दृश्य त्याच्या डोळ्यांसमोर आलं — कासव आधीच अंतिम रेषा पार करत होता.
ते पाहताच सशाच्या पायांना ब्रेक लागले.
तो क्षणभर थांबला.
सगळं जंगल टाळ्यांचा आवाज करत होतं. मोरांनी पिसारा फुलवला, वाघिणीने गर्जना केली, वयस्कर हत्ती आनंदाने हात उंचावून ओरडला आणि लहान प्राणी झोकून टाळ्या वाजवत होते — कासव विजेता झाला होता!
सशाचं मन सुन्न झालं. त्याच्या चेहऱ्यावर पराभवाची जाणीव स्पष्ट दिसत होती. पण त्या वेळी त्याला एका गोष्टीची खरी शिकवण मिळाली — "गर्वाने झोप येते, पण जिद्दीने विजय मिळतो."
सशाने थोडासा संकोच करत शेवटच्या रेषेपर्यंत धाव घेतली. कासव त्याच्या स्वागतासाठी तिथेच उभा होता. सशाने हळूच डोकं खाली घातलं आणि शांत आवाजात म्हणाला:
"कासवा, मला माफ कर. मी तुला खूप कमी लेखलं. मला वाटलं, स्पर्धा म्हणजे फक्त वेग. पण तू दाखवून दिलंस की संयम, शिस्त आणि सातत्य हे यशाचे खरे मार्ग आहेत."
कासवाने हसून उत्तर दिलं, "आपल्याकडे गुण असणं महत्वाचं, पण त्याचा गर्व नसणं त्याहून महत्वाचं. तू वेगवान आहेस, मी सातत्यवान. आपण हे गुण एकत्र वापरले, तर आपण काय साध्य करू शकणार नाही?"
त्या क्षणी दोघांमध्ये खूप मोठी मैत्री झाली. प्रेक्षकांनी टाळ्यांचा गजर करत हे दृश्य मनात साठवून ठेवलं.
सशाने त्या दिवशी एक धडा शिकला — गर्वाचा झोका गोड वाटतो, पण तो विजयानं भरलेला नसतो आणि कासवाने सिद्ध केलं की, सतत पुढे चालणं, म्हणजेच खरं शहाणपण.
निष्कर्ष: "गर्व नको, जिद्द हवी!"
"ससा आणि कासवाची शर्यत" ही केवळ एक बालगोष्ट नाही, तर आयुष्याचा मोठा आणि मौल्यवान धडा आहे.
या गोष्टीतून आपल्याला हे शिकायला मिळतं की:
वेग असणं महत्त्वाचं असलं तरी त्यावर गर्व बाळगणं धोकादायक ठरतं — कारण गर्वच पराभवाचं मूळ कारण ठरतो.
संयम, सातत्य आणि आत्मविश्वास हेच यशाच्या वाटेवरील खरे साथीदार असतात.
चुका मान्य करणं, माफ करणं आणि त्यातून शिकणं हे खऱ्या शूरवीराचं लक्षण आहे.
कधी कधी ज्या लोकांना दुर्लक्षित केलं जातं,ज्यांना कमी लेखलं जातं — तेच लोक इतिहास घडवतात, कारण ते आपल्या मार्गावर ठाम राहतात.
स्पर्धेपेक्षा मैत्री आणि अहंकारापेक्षा नम्रता —यातूनच खऱ्या माणूसपणाची ओळख पटते.
कासवाने आपली मर्यादा स्वीकारली, पण हार मानली नाही. त्याची जिद्द आणि सातत्य अखेरीस त्याच्या विजयाचं कारण ठरलं.
सशानेही आपली चूक नम्रपणे मान्य केली — आणि तेच खरं मोठेपण ठरलं.
ही गोष्ट आपणास एक महत्त्वाचं सांगते:
"ही शर्यत जिंकण्याची नव्हे, तर माणूसपण टिकवण्याची आहे."
जगात प्रत्येकजण ससा होऊ शकत नाही. पण प्रत्येक जण कासवासारखा होऊ शकतो — जर तो थांबत नाही आणि गर्व करत नाही.
प्रश्न आणि उत्तर (Q & A)
१. प्रश्न: या गोष्टीतील मुख्य पात्र कोणती आहेत?
उत्तर: या गोष्टीतील मुख्य पात्र म्हणजे ससा आणि कासव.
२. प्रश्न: ससा कोणत्या गोष्टीवर गर्व करतो?
उत्तर: ससा आपल्या वेगावर गर्व करतो. त्याला वाटतं की तो कोणालाही हरवू शकतो.
३. प्रश्न: कासवाने शर्यतीसाठी होकार का दिला?
उत्तर: कासवाला स्वतःवर विश्वास होता. तो संयमी आणि सातत्यपूर्ण होता, म्हणून त्याने शर्यतीसाठी होकार दिला.
४. प्रश्न: शर्यतीमध्ये सशाने काय चूक केली?
उत्तर: सशाने आपल्या वेगाचा गर्व करून मधे झोप घेतली, त्यामुळे तो शर्यत हरला.
५. प्रश्न: कासवाने शर्यत जिंकली ते कशामुळे?
उत्तर: कासवाने जिद्द, संयम आणि थांबता कामा नये या वृत्तीने शर्यत सातत्याने चालत राहून जिंकली.
६. प्रश्न: या गोष्टीतून आपल्याला कोणता धडा मिळतो?
उत्तर:गर्व केल्याने अपयश येते. सातत्य आणि संयम यामुळे यश मिळते. आपली मर्यादा ओळखूनही प्रयत्न करावेत. प्रत्येकाला कमी समजू नये.
७. प्रश्न: शर्यत संपल्यानंतर सशाने काय केलं?
उत्तर: सशाने आपली चूक मान्य केली आणि कासवाची क्षमा मागितली. त्याने विनम्रपणे स्वीकारलं की त्याने गर्व केल्याने तो हरला.
८. प्रश्न: ही गोष्ट कोणत्या प्रकारात मोडते?
उत्तर: ही गोष्ट एक नीतीकथा (मोरल स्टोरी) आहे, जी जीवनातील मूल्ये शिकवते.
९. प्रश्न: या गोष्टीतील कासवाच्या स्वभावाची वैशिष्ट्ये कोणती?
उत्तर: कासव हा शांत, संयमी, जिद्दी आणि नम्र होता.
१०. प्रश्न: सशाने शेवटी कसं वर्तन केलं?
उत्तर: सशाने पश्चात्ताप केला आणि कासवाची मैत्री स्वीकारली. त्याने आपली चूक मान्य केली आणि बदल घडवून आणला.
जर तुम्हाला ससा आणि कासवाची गोष्ट आवडली असेल, तर आपल्या मित्रांसोबत शेयर करा. मेहनत, धैर्य आणि सहकार्याचा संदेश सर्वांना कळवूया. गर्विष्ठतेमुळे आपल्याला अपयश येऊ शकते, हे या कथेने आपल्याला शिकवले आहे.
या कथेचा संदेश अधिक लोकांपर्यंत पोचवण्यासाठी, तुम्ही हा ब्लॉग सोशल मीडियावर शेअर करा आणि इतरांना प्रेरणा द्या.कासवाच्या धैर्याने आणि मेहनतीने दाखवले की प्रत्येक गोष्ट साधता येईल आणि हे लक्षात ठेवणे आपल्याला आयुष्यातील प्रत्येक शर्यतीत मदत करेल.
0 टिप्पण्या